Hoe is het gesteld met de Duitse taalkennis van onze BN’ers? In het Engels redden ze zich prima, dat is wel gebleken uit de English language reports. Maar behalen ze ook mooie rapportcijfers voor de taal van onze oosterburen? Deze maand nemen de we de Duitse taalkennis van auteur Arnon Grunberg onder de loep.
Arnon Grunberg
Deze tekst is gebaseerd op een interview met Arnon Grunberg bij het Duitse radiostation SWR3 in november 2014. Het interview begint en ik vraag me meteen af wat ik in dit taalrapport moet schrijven?! Het Duits van Arnon Grunberg is spontaan en vloeiend, wat me overigens niet verbaast want hij heeft Duitse ouders. Hij zoekt niet naar woorden, zegt niet ‘ähm’ en überhaupt lijkt hij erg ontspannen. Maar ‘gelukkig’ begint hij al snel wat kleine foutjes te maken. Zijn Nederlandse accent is tijdens het interview duidelijk aanwezig.
Allgemeine Bemerkungen und Aussprache
Ondanks zijn goede Duits is Arnons intonatie typisch voor een Nederlander. Zo valt ook hij ten prooi aan de klassieker onder de struikelblokken voor Nederlanders die Duits praten. De uitspraak van het woordje ‘zwischen’ met een harde ‘z’ aan het begin van het woord en een moeilijke ‘sch’ in het midden vormt ook voor hem een uitdaging (1.34). Hetzelfde geldt voor het woord ‘realistisch’ (4.55). Soms verslikt hij net als andere Nederlanders de ‘n’ aan het einde van een woord zoals bijvoorbeeld in ‘Novellen’. Grappig vond ik een soort overcompensatie van de Duitse Umlaut die frequent langskwam. Zo zegt Arnon ‘Ärzt’ i.p.v. ‘Arzt’ (26.02), ‘nützen’ i.p.v. ‘benutzen’ (6.28) en ‘empfängen’ i.p.v. ‘empfangen’ (26.45). Maar zoals eerder gezegd, het Duits van Arnon is authentiek, zijn vocabulaire gevarieerd en hij gebruikt de taal op een alledaagse manier.
Een paar grammaticale fouten blijft hij echter hardnekkig herhalen. Als het hem zou lukken deze te vermijden, zou zijn Duits navenant vlekkeloos zijn. Net als andere Nederlanders maakt hij fouten bij de voorzetsels en de bijbehorende naamvallen. Dit gebeurt bijvoorbeeld na ‘zwischen’ bij ‘zwischen den Text und der Leser’ i.p.v. ‘zwischen dem Text und dem Leser’ (1.34). Voornamelijk in de tweede helft van het (lange) interview heeft hij ruzie met het voorzetsel ‘mit’ dat de derde naamval verlangt. Hij zegt ‘mit den politischen Gegenwart’ i.p.v. ‘mit der politischen Gegenwart’ (15.50), ‘mit die Soldaten’ i.p.v. ‘mit den Soldaten’ (17.04) of ‘mit dieselbe Gruppe’ i.p.v. ‘mit derselben Gruppe’ (18.30). Een andere kleine, maar frequente fout doet zich voor bij de geslachten en het meervoud van de zelfstandige naamwoorden. ‘Das ist ein Möglichkeit’ i.p.v. ‘eine Möglichkeit’ (1.48) of ‘die Verläge’ i.p.v. ‘die Verlage’ (2.30).
Andere simpele, ook typisch Nederlandse fouten zijn ‘in 2000 habe ich’ i.p.v. ‘2000 habe ich’ (2.04) en het gebruik van de juiste naamval bij de persoonlijke voornaamwoorden zoals ‘hat mich gesagt’ i.p.v. ‘hat mir gesagt’ (11.11) of ‘ich habe dich [..] geraten’ i.p.v. ‘ich habe dir [..] geraten’ (9.46). Een enkele keer sluipen Neerlandismen in het Duits van Arnon. Deze zal ik hier niet noemen, want anders ontstaat de indruk dat hij alleen maar fouten maakt.
Zusammenhang Interview
Het interview is rustig en ontspannen. Arnon en de interviewer werken een lijstje met duidelijk van tevoren afgesproken onderwerpen af. Hierdoor kabbelt het gesprek rustig voort en wordt het interview niet saai.
Schlußfolgerungen und Bewertung
Arnon Grunberg is een kind van Duitse ouders. Zijn Duits is om deze reden almost native. Dat laat onverlet dat hij een voor Nederlanders typische uitspraak van het Duits heeft. Zijn gedegen beheersing van de Duitse taal laten de aanwezige – echter te verwaarlozen – taalfouten vervagen.
