“Die Fransen, die praten zo snel!”
Franse taaltrainers horen met regelmaat tijdens de les dat Fransen “zo snel praten” en “niet te volgen” zijn. Als een cursist een dergelijke opmerking maakt wil ik als trainster natuurlijk serieus op in gaan, want alles wat iemand helpt de Franse taal te begrijpen is belangrijk voor het leerproces. Jammer genoeg ben ik nog niet erachter gekomen of Franstaligen werkelijk meer woorden per minuten uitspreken dan mensen uit andere taalgebieden.
Wat men leert versus wat men zegt
Een ding is echter zeker en komt uiteindelijk misschien op hetzelfde neer: er zit een levensgroot verschil tussen het Frans dat jongeren en volwassen in een klaslokaal/online leren en het Frans waar zij mee te maken krijgen als zij met een Franstalige in gesprek gaan. Hierdoor komt wat zij verwachten niet altijd overeen met wat zij te horen krijgen.
On betekent men… of toch niet?
Tijdens lessen, en zeker als het om een zakelijke training gaat, wordt uiteraard voornamelijk het formele Frans aangeboden. Zo worden rijtjes werkwoorden keurig aangeleerd, zoals je vais, tu vas, il/elle/on va, nous allons, vous allez, ils/elles vont van het werkwoord aller (gaan). Alles wordt goed uitgesproken en netjes gestampt om een goed te kunnen communiceren. En als gevraagd wordt wat on betekent, wordt dit als ‘men’ vertaald. Wat ook wel klopt. Of althans, deels klopt.
Met deze kennis gaat de enthousiaste cursist op pad en probeert het geleerde in de praktijk te brengen. Maar dan komt een antwoord vanuit de andere kant dat in de verste verte niet lijkt op wat hij of zij verwachtte te horen. Waarom is dat?
On in plaats van nous
In de spreektaal gebruiken Fransen haast nooit nous als onderwerp maar bijna altijd on in plaats daarvan. On betekent dan niet alleen ‘men’, zoals dat geleerd wordt, maar ook ‘wij’.
Nous y allons (wij gaan er/ervandoor) wordt dan on y va, waarbij de on en de y aan elkaar geplakt worden, wat klinkt als on-ni-va en niet als de verwachtte nous y allons. Niet alleen is het onderwerp van de zin anders, maar hierdoor ook de vervoeging van het werkwoord. Nous sommes d’accord wordt on est d’accord, waarbij on en est als een woord worden uitgesproken, “onnee”.
Aaneenschakeling van woorden
Voor wie hier niet van op de hoogte is, kan dit voor verwarring zorgen. Alleen uit de context kan nog gehaald worden dat spreker ‘wij’ bedoelt met ‘on’, maar voor een beginner of licht gevorderde is dit echter een (te) grote uitdaging. Algauw kan de zin een aaneenschakeling van woorden lijken zonder herkenningspunten waar de luisteraar zich aan vast kan houden – om wie gaat het gesprek eigenlijk? – en mede daardoor de indruk wekken van een stortvloed zonder begin of einde.
Een taal leeft
Uiteraard spelen meer zaken een rol hierin, het gebruik van on is maar een deel ervan. Maar al blijft het belangrijk om een taal correct te leren gebruiken (en zeker de Franse taal die door puristen verdedigd wordt), mogen de cursisten vaker ervan bewust gemaakt worden dat een taal leeft, zich ontwikkelt en dat er altijd een verschil is de theorie en de praktijk.
Voor wie dit in de praktijk wil toetsen: pak een pen en noteer hoe vaak het woord on gebruikt wordt in plaats van nous in een gesprek of in een serie bijvoorbeeld. Speeches van de Franse president daargelaten, natuurlijk.
Beter samenwerken met Franse collega’s?
Samenwerking verloopt soepeler als je kennis hebt van de zakelijke etiquette en dagelijkse omgangsvormen van je zakenpartners en collega’s.
Onze partner Akteos kan je daarbij helpen. Vul een cursus Frans aan met een cultuurtraining en verbeter jouw interculturele vaardigheden en competenties!
