Van de grammatica-vertaalmethode naar het nieuwe leren en van kennis overdragen naar coachen: de evolutie van de taaltraining in een notendop.
Jaren geleden tijdens mijn studie taalonderwijskunde werd er een bezoek gebracht aan het opleidingscentrum van een vliegtuigmaatschappij om een indruk te krijgen van het effect van de taaltrainingen die daar aangeboden werden. Conclusie: de medewerkers wisten zich na een training uitstekend verstaanbaar te maken bij de bakker, slager en op straat tijdens het vragen van de weg, maar hadden geen idee hoe zij de passagiers op de hoogte moesten brengen van bijvoorbeeld turbulentie of ander jargon.
Taal die de cursist tegenkomt in zijn werkomgeving is vaak niet terug te vinden in de boeken. Hoe bereik je nou dat optimale resultaat zonder jarenlange taaltraining?
Van leren naar doen
Wat in eerste instantie grote invloed heeft gehad is de verschuiving van de grammatica-vertaalmethode naar de communicatieve methode. De focus op het correct gebruik van grammatica en vertaling maakte plaats voor spreken en luisteren waarbij de grammatica alleen nog maar impliciet werd aangeboden. Zo veel mogelijke blootstelling aan authentiek materiaal in de doeltaal, begrijpen en begrepen worden, werden de aandachtspunten. Naast het gebruik van theorieboeken werd er alleen nog in de doeltaal gesproken en men begon steeds meer gebruik te maken van media die voor handen lagen. Bekende liedjes werden omgetoverd tot uitdagende invuloefeningen, het nieuws gebruikt voor het begrijpen van de taal en krantenknipsels gekopieerd voor het trainen van de leesvaardigheid.
Invloed van technologie
De razendsnelle ontwikkeling van media en technologie gaat nog een stap verder en maakt het mogelijk meer resultaat te bereiken in minder tijd door focus en flexibiliteit. Je kunt nu kiezen waar en wanneer je leert, door tijdsonafhankelijk en plaatsonafhankelijk onderwijs. De technologie biedt mogelijkheid voor persoonlijke ondersteuning bij het leren door middel van oefeningen en begeleiding op maat. De trainer kan immers altijd contact hebben met de cursist via een chatbox of forum. Er wordt rekening gehouden met verschillende leerstijlen en het materiaal wordt aangeboden door middel van gevarieerde activiteiten. De afwisseling van face-to-facesessies met online sessies geeft meer focus op de te ontwikkelen vaardigheden. Kostbare face-to-facesessies worden optimaal benut voor luisteren en spreken; online sessies voor het uitbreiden en inslijpen van vocabulaire, vorm en structuur. Gedurende de hele training staat niet de inhoud maar de cursist centraal.
Het nieuwe leren
Nadat het leerdoel door de trainer en de cursist is vastgelegd, wordt het programma samengesteld en materiaal ontwikkeld. De theorieboeken worden voor een groot deel vervangen door diverse online oefeningsoorten met tekst, beeld en geluid, fora, chatboxen, podcasts, vodcasts en mobiele telefoon die worden aangeboden via de digitale leeromgeving. Er is een brede toegang tot digitale bronnen, tools en informatiesystemen. Niet alleen het aanbod verandert, maar hiermee verandert ook de rol van de trainer en de cursist. De cursist wordt intensief betrokken bij de inhoud van de training door het aanleveren van actueel en eigen materiaal en wordt daardoor aangemoedigd om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen leerproces. Deze intrinsieke motivatie is heel belangrijk om het leerdoel te bereiken. Materiaal is up-to-date en aangepast aan het persoonlijke en professionele niveau en leerdoelen.
Trainers dragen niet langer kennis over, maar gaan het leerproces coachen: het nieuwe leren.
