Naarmate er meer wordt geschreven over verschillende culturen en intercultureel werken, zijn er bepaalde woorden die steeds terugkomen. Termen zoals multicultureel, intercultureel en cross-cultureel worden bijna door elkaar gebruikt.
Is er een verschil? En zo ja, wat is dat dan? De onderlinge verschillen zijn klein maar significant, en de woorden die we kiezen kunnen belangrijke signalen verzenden.
Wat betekent multicultureel?
Multicultureel is een term die in essentie de aanwezigheid van verschillende culturen beschrijft, zonder veel interactie tussen die culturele groepen. Mensen leven naast elkaar, maar gaan niet direct met elkaar om. Bijvoorbeeld, in een multiculturele buurt waar verschillende culturele groepen samenleven, kunnen mensen etnische supermarkten en restaurants bezoeken, maar zonder echt in interactie te treden met hun buren uit andere culturen.
De term multicultureel is dus een passieve beschrijving die simpelweg het bestaan van verschillende culturele groepen erkent, elk met hun eigen culturele kaders en hun eigen distinctieve culturele identiteiten.
Multiculturele communicatie is wanneer mensen met verschillende culturele achtergronden, met verschillende manieren van communiceren, aanwezig zijn maar zonder invloed op elkaar uit te oefenen of zich aan elkaar aan te passen.
Multiculturele communicatie is de voorwaarde voor de andere twee soorten communicatie, cross-cultureel en intercultureel. Laten we dus doorgaan naar de volgende term.
Wat betekent cross-cultureel?
De term cross-cultureel verwijst voornamelijk naar de vergelijking van verschillende culturen, waarbij ze tegen elkaar worden afgezet en verschillen en overeenkomsten worden geïdentificeerd. Voorbeelden van cross-culturele verkenningen kunnen zijn wanneer je variaties tussen jouw eigen cultuur en andere culturen op een specifiek aspect wilt begrijpen, bijvoorbeeld hoe leiderschap wordt benaderd of hoe zakelijke onderhandelingen worden gevoerd.
De term cross-cultureel kan ook verwijzen naar “over alle culturen heen”. Bijvoorbeeld, stel dat je een product hebt dat zal worden gelanceerd in verschillende culturen, dan zou je het kunnen beschrijven als een cross-culturele productlancering.
Als het gaat om communicatie, gaat cross-culturele communicatie dus over het vergelijken en identificeren van de uiteenlopende communicatiestijlen van mensen met verschillende culturele achtergronden. Het gaat niet per definitie om het samenvoegen van culturen en het richt zich niet echt op wat er gebeurt in de interactie tussen hen.
De term ‘cross-cultureel’ wordt vaak verward met ‘intercultureel’ – maar de twee woorden zijn niet inwisselbaar. Laten we eens kijken waarom.
Wat betekent intercultureel?
Waar multicultureel en cross-cultureel meer passieve beschrijvingen zijn van situaties waarin verschillende culturen naast elkaar bestaan en worden vergeleken, impliceert de term intercultureel een actieve beschrijving van de daadwerkelijke interactie tussen mensen. Het richt zich op wat er gebeurt wanneer mensen uit verschillende culturen elkaar ontmoeten.
De term impliceert samenwerking en een streven naar wederzijds begrip tussen culturen en gaat daarmee verder dan de culturele segregatie die inherent is aan de beschrijvingen van multiculturele en cross-culturele relaties.
Interculturele communicatie is bijgevolg een communicatieve interactie tussen mensen uit verschillende culturele groepen. Het benadrukt de wederzijdse uitwisseling van ideeën en culturele perspectieven en de ontwikkeling van een gedeelde betekenis voor effectieve samenwerking. In zo’n interactie heeft iedereen die betrokken is de mogelijkheid om van elkaar te leren, zich te ontwikkelen en samen te groeien.
Samenvattend
Laten we kort de betekenis van de drie verschillende termen doornemen. Multicultureel verwijst slechts naar het bestaan van verschillende culturele groepen in dezelfde ruimte. Cross-cultureel richt zich op vergelijkingen tussen culturen en het identificeren van verschillen en overeenkomsten. Ten slotte gaat intercultureel over de daadwerkelijke relaties en interacties tussen individuen en groepen met verschillende culturele achtergronden.
Waarom wij het hebben over interculturele communicatie
Wij kiezen we ervoor om de term intercultureel te gebruiken bij het beschrijven van wat we doen, namelijk interculturele competentie ontwikkelen. Dat doen we omdat we ons richten op wat er gebeurt in de daadwerkelijke interactie tussen mensen uit verschillende culturen, en hoe dit actieve deelname vereist. We erkennen dat interculturele communicatie een tweezijdig proces is waarbij iedereen die betrokken is verantwoordelijkheid moet nemen voor het bereiken van een succesvol resultaat.
Bovendien geloven we dat alleen door te focussen op de actieve uitwisseling en het wederzijds opbouwen van relaties, de essentie van de term intercultureel, we de voordelen van culturele diversiteit kunnen ontdekken en benutten.
