Onderstaand blog draag ik op aan al mijn fijne, gezellige, leuke en ‘lekkere’ cursisten die door verkeerd gebruik van deze woorden menigmaal zijn uitgelachen. In de hoop dat jullie in de toekomst niet langer in verlegenheid hoeven te worden gebracht, begin ik met jullie een zo duidelijk mogelijke definitie te geven van het woord lekker.
Lekker ongepast
Ok, ik moet toegeven dat wij Nederlanders het woord lekker veel gebruiken. Toch zijn er echt gevallen waarin je het woord beter niet kunt gebruiken. Bijvoorbeeld als je vriendin of vrouw je vraagt wat je van haar moeder vindt, dan zal de reactie ‘lekker’ of ‘lekker ding’ niet altijd in goede aarde vallen. Het kan zelfs leiden tot vervelende situaties als onbegrip, jaloezie, ruzie of andere zaken die je liever wilt vermijden.
Ook wanneer je het uiterlijk van iets beschrijft is ‘lekker’ niet het meest geschikte woord. Op opmerkingen als ‘wat een lekkere lamp, schilderij, of hond heeft u’, wordt hoogstwaarschijnlijk wat aarzelend gereageerd. Alsof je er andere plannen mee had, dan er slechts naar kijken. Het woord ‘mooi’ of ‘leuk’ past beter bij dergelijke beschrijvingen. Hopelijk wordt na het lezen van deze blog duidelijk waarom het woord ‘lekker’ niet in elke situatie (en al helemaal niet bij elke schoonmoeder) past.
Lekker waarnemen
Lekker kan o.a. toegepast worden voor alles wat smaak, geur en klank betreft. Laten we even wat voor de hand liggende voorbeelden nemen: eten, drinken en muziek. Als een ober na de maaltijd vraagt hoe het gesmaakt heeft, is ‘lekker’ een gangbaar antwoord. Dit geldt ook voor de wijn: ‘lekker wijntje’. Tegen iemand die iets aan het koken is wat lijkt op een fatsoenlijke maaltijd kun je zeggen: ‘wat ruikt het hier lekker’ of als je een liedje hoort dat je aanspreekt: ‘wat een lekker nummer dit, zeg!’
Lekker behaaglijk
Behalve voor smaak, geur en klank worden ook zaken die we comfortabel, gemakkelijk of behaaglijk vinden als lekker omschreven. ‘Dat is een lekkere stoel’ (hij is comfortabel) ‘die kleding zit lekker’ (die kleding voelt behaaglijk/comfortabel) ‘deze pen schrijft lekker’ (hij schrijft gemakkelijk), wat is het lekker weer vandaag (behaaglijk weer).
Lekker gevoel
Lekker wordt bovendien veel gebruikt om een gevoel uit te drukken. Wie had dat gedacht, zijn wij Nederlanders toch stiekem een heel gevoelig volkje, dat we dat woord zo lekker vaak in de mond nemen? ‘Heb je lekker geslapen vannacht?’ ‘Ik voel me kiplekker vandaag (heel lekker) of ‘ik voel me niet zo lekker’. ‘We hebben lekker gesport of lekker gewerkt.’ Vrouwen (en misschien een enkele man) kunnen zelfs verkondigen dat ze ‘lekker hebben bijgekletst’. Nu denk ik sowieso dat vrouwen het woord vaker hanteren dan mannen, aangezien ze er nu eenmaal bekend om staan meer over hun gevoelens te praten.
Lekkere jij
Meestal heeft het woord een positieve betekenis, tenzij men het natuurlijk met een sarcastische ondertoon gebruikt, zoals in de volgende zinnen: ‘ben je wel helemaal lekker?’ (ben je gek geworden?) of ‘jij bent een lekkere’ (dit kan van alles betekenen, afhankelijk van de toon waarop het gezegd wordt of de situatie waarin het gebruikt wordt, maar meestal wil het iets zeggen in de trant van ‘je bent sluw, handig, doortrapt of gewiekst’). Nu zie ik dat zelf graag als compliment, maar je zou het ook als belediging kunnen opvatten.
Lekker gezellig en belangrijk
Op dezelfde cynische wijze wordt lekker vaak gecombineerd met andere adjectieven zoals; gezellig of belangrijk. Begrijp nu dat je baas teleurgesteld zal reageren wanneer je uitspreekt dat de sfeer en samenwerking met je collega’s ‘lekker gezellig’ verloopt. Of dat je de deadlines die hij gesteld heeft ook allemaal zo ‘lekker belangrijk’ vindt.
